Quá trình hình thành và phát triển

(Bqp.vn) - Quân khu 2 trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam, nằm ở vị trí địa - chính trị chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và đối ngoại trong thế bố trí chung của cả nước, có nhiệm vụ tổ chức, xây dựng, quản lý và chỉ huy lực lượng vũ trang 3 thứ quân chiến đấu bảo vệ các tỉnh vùng Tây Bắc và nửa phía Tây của Miền Bắc Việt Nam.

Nằm ở phía Bắc và Tây Bắc Bắc bộ, địa bàn Quân khu bao gồm 9 tỉnh: Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Tuyên Quang, Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu, Sơn La, Điện Biên, Yên Bái, với 84 huyện, thành, thị; 1.538 xã, phường, thị trấn; diện tích tự nhiên khoảng 65 nghìn km2. Có đường biên giới chung với các nước Lào và Trung Quốc dài 1.402 km, với 14 của khẩu (trong đó 02 cửa khẩu quốc tế; 06 của khẩu quốc gia; 06 cửa khẩu phụ). Địa hình chủ yếu là rừng núi, xen kẽ là đồi núi thấp và thung lũng nên rất hiểm trở và hết sức phức tạp. Trên địa bàn Quân khu có 34 dân tộc anh em cùng sinh sống.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng uỷ Quân sự Trung ương, Bộ Quốc phòng, LLVT Quân khu 2 đã xây dựng, chiến đấu và không ngừng trưởng thành, lớn mạnh, góp phần tạo nên những thành tựu và thắng lợi to lớn của dân tộc trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, giành độc lập tự do, thống nhất đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn cách mạng mới.

Trong Kháng chiến chống Pháp, LLVT Quân khu 2 đã tham gia hơn 20 chiến dịch, mà đỉnh cao là chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ. Trong Chiến dịch Thu Đông (1947), quân và dân Khu X, Khu XIV đã dũng cảm chiến đấu, bẻ gãy “gọng kìm Sông Lô” trong chiến dịch tiến công lên Việt Bắc của thực dân Pháp. Đầu năm 1948, thực hiện chỉ thị của trên, Khu X và Khu XIV được sát nhập thành Liên khu X. Tháng 11/1949, Liên khu X và Liên khu I sát nhập thành Liên khu Việt Bắc. Ngoài Bộ Tư lệnh Liên khu Việt Bắc, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giải phóng Tây Bắc, Trung ương quyết định thành lập thêm Bộ Tư lệnh Mặt trận Tây Bắc đảm nhiệm chỉ huy tác chiến ở hướng 4 tỉnh: Sơn La, Lai Châu, Yên Bái, Lào Cai; đến tháng 7/1952, các tỉnh Sơn La, Lai Châu, Yên Bái và Lào Cai được tách khỏi Liên khu Việt Bắc để thành lập Khu XX (Khu Tây Bắc),

Năm 1950, LLVT Tây Bắc phối hợp chặt chẽ với chủ lực của Bộ mở Chiến dịch Lê Hồng Phong I và Chiến dịch Lê Hồng Phong II, cuối năm 1950, đầu năm 1951 LLVT Tây Bắc tham gia Chiến dịch Trần Hưng Đạo, tháng 10/1951, tham gia Chiến dịch Lý Thường Kiệt, cuối năm 1952 tham gia Chiến dịch Giải phóng Tây Bắc. Thu - Đông năm 1953 - 1954, mà đỉnh cao là Chiến dịch Điện Biên Phủ, nhân dân các dân tộc Tây Bắc tích cực tham gia đóng góp sức người, sức của góp phần quyết định kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta.

Sau khi Miền Bắc hoàn toàn giải phóng, thực hiện nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ thành quả chủ nghĩa xã hội trên miền Bắc, làm tròn nhiệm vụ quốc tế; đồng thời chi viện tích cực cho cách mạng miền Nam tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất Tổ quốc, các LLVT Quân khu 2 được củng cố và phát triển. Bộ đội chủ lực của Quân khu được xây dựng theo hướng cách mạng, chính quy, từng bước hiện đại, sẵn sàng chiến đấu cao, đáp ứng nhiệm vụ bảo vệ miền Tây Bắc của Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế tại 6 tỉnh Bắc Lào. Bộ đội địa phương và dân quân tự vệ được phát triển rộng khắp, đã tham gia tích cực cùng bộ đội chủ lực diệt phỉ, trừ gian, giữ vững an ninh chính trị trên địa bàn, đồng thời sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ cơ động được giao.

Trong kháng chiến chống Mỹ, Quân và dân Tây Bắc không chỉ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chi viện chiến trường miền Nam, mà còn xây dựng được thế trận chiến tranh nhân dân rộng khắp, cùng dân quân cả nước đánh thắng cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân của đế quốc Mỹ ra miền Bắc. Lực lượng phòng không 3 thứ quân của Quân khu 2 đã bắn rơi 339 máy bay địch, bảo vệ vững chắc hậu phương chiến lược.

Trong chiến tranh bảo vệ biên giới, LLVT Quân khu đã cùng với các lực lượng vũ trang cả nước chiến đấu anh dũng, kiên cường bảo vệ toàn vẹn chủ quyền biên giới, lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc.

Trong thời kỳ cách mạng mới, đất nước bước vào công cuộc đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Quân uỷ Trung ương, LLVT Quân khu 2 đã phối hợp chặt chẽ với cấp uỷ, chính quyền địa phương xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định, nâng cao trình độ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân, tăng cường khu vực phòng thủ vững chắc trên địa bàn quân khu, đấu tranh chống lấn chiếm bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch góp phần giữ vững sự ổn định an ninh, chính trị trên địa bàn, sẵn sàng làm tròn nhiệm vụ quốc tế.

(Cổng TTĐT BQP)