Tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội trong quá trình đổi mới quân sự, quốc phòng

(Bqp.vn) - Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh tổ chức, lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện, là lực lượng nòng cốt của cách mạng, công cụ sắc bén của Đảng, Nhà nước và Nhân dân trong đấu tranh thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội là nguyên tắc bất di bất dịch, bảo đảm cho Quân đội đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, có phương hướng chính trị - quân sự đúng đắn, luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó. Đảng thực hiện sự lãnh đạo đối với Quân đội theo nguyên tắc: lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt, phản ánh mối quan hệ đặc biệt, sự gắn bó mật thiết giữa Đảng Cộng sản Việt Nam với QĐND Việt Nam.

Thực tiễn chứng minh rằng, Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng duy nhất lãnh đạo Quân đội nhân dân Việt Nam; Đảng không chia quyền, nhường quyền lãnh đạo cho bất kỳ đảng phái, tổ chức hoặc cá nhân nào. Sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội là nguyên tắc và là trách nhiệm chính trị cao cả của Đảng trước giai cấp công nhân, nhân dân và toàn thể dân tộc Việt Nam. Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với QĐND Việt Nam được thực hiện bằng hệ thống cơ chế tổ chức đồng bộ, chặt chẽ, thống nhất từ Trung ương đến cơ sở, không thông qua bất cứ một tổ chức, lực lượng trung gian nào khác. Sự lãnh đạo của Đảng đối với QĐND Việt Nam tập trung vào Ban Chấp hành Trung ương, thường xuyên, trực tiếp là Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng. Đảng lãnh đạo toàn diện, mọi mặt đối với Quân đội thể hiện ở việc lãnh đạo mọi nhiệm vụ, mọi lĩnh vực hoạt động; lãnh đạo mọi mặt công tác, mọi tổ chức, mọi đơn vị quân đội. Ở đâu có tổ chức và hoạt động của QĐND Việt Nam thì ở đó có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội được thể hiện ở việc Đảng định ra đường lối, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bao gồm: đường lối xây dựng thế trận lòng dân, tạo nền tảng vững chắc để xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nền an ninh nhân dân gắn với xây dựng, củng cố thế trận chiến tranh nhân dân; xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; xác định nhiệm vụ chính trị, quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; đối tác, đối tượng của Quân đội; nghiên cứu xây dựng, phát triển nền khoa học quân sự, nghệ thuật quân sự, trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật, nuôi dưỡng bộ đội, chính sách hậu phương quân đội; lãnh đạo tiến hành công tác Đảng, công tác chính trị trong QĐND Việt Nam...

Lý luận và thực tiễn đã chứng minh sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng là nguồn gốc, nhân tố quyết định quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của QĐND Việt Nam hơn 70 năm qua. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, QĐND Việt Nam đã chiến đấu và chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược, viết nên lịch sử truyền thống vẻ vang: Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội; nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng.

Trong thời kỳ đổi mới, tư duy lý luận của Đảng về công tác quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc có sự phát triển mới, đặt ra yêu cầu khách quan phải tiếp tục nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội, đặc biệt là nâng cao chất lượng xây dựng quân đội về chính trị, giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân, tính dân tộc của Quân đội cách mạng. Thực tiễn sự phát triển nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đòi hỏi Đảng phải nắm chắc Quân đội trong mọi tình huống, trên cơ sở tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với QĐND Việt Nam.

Tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội trong đổi mới công tác quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc được tiến hành toàn diện, đồng bộ trong tổ chức và mọi hoạt động của Quân đội, thể hiện ở các chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng. Song, tập trung chủ yếu ở quan điểm, chủ trương xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội và xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị trong tình hình mới, với những nội dung chủ yếu sau:

1. Thực hiện nhất quán quan điểm, chủ trương xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội trong đổi mới công tác quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

QĐND Việt Nam là lực lượng nòng cốt, trực tiếp thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Việc xác định mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng QĐND Việt Nam đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới xuất phát từ yêu cầu nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc hiện nay và những năm tiếp theo.

Nhìn lại 30 năm đổi mới đất nước, tư duy lý luận của Đảng về quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc có sự đổi mới sâu sắc và đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa rất quan trọng, luôn đáp ứng yêu cầu cao đối với việc thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Từ hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V của Đảng (1982) xác định, Đảng ta đã từng bước cụ thể hóa và xác định rõ hơn mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Đây là bước phát triển “đột phá” về tư duy lý luận của Đảng ta về công tác quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc của Đảng ta qua 30 năm đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Điểm xuất phát của tư duy mới về quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc của Đảng ta là Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (1986), tại Đại hội này Đảng ta xác định mục tiêu quân sự, quốc phòng là “Vì sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước và xã hội, quyết đánh thắng cuộc chiến tranh phá hoại nhiều mặt, đồng thời có kế hoạch sẵn sàng đối phó thắng lợi với mọi tình huống do kẻ thù gây ra” [1]. Nhiệm vụ quân sự được Đảng xác định: “Chúng ta phải thấu suốt và thực hiện đúng quan điểm “Toàn dân xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc”, “Toàn quân bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước”, kiên trì chấp hành và cụ thể hóa đường lối quân sự của Đảng trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [2]. Và nhiệm vụ quốc phòng là: “Phát huy sức mạnh của cả hệ thống chuyên chính vô sản, sức mạnh của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, kết hợp chặt chẽ kinh tế, quốc phòng và an ninh, đẩy mạnh công cuộc xây dựng nền quốc phòng và an ninh toàn dân, xây dựng hậu phương đất nước một cách toàn diện” [3]. Trên cơ sở xác định mục tiêu bảo vệ Tổ quốc, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, Đảng ta xác định mục tiêu, nhiệm vụ “Xây dựng QĐND chính quy, ngày càng hiện đại, có chất lượng tổng hợp ngày càng cao, có tổ chức hợp lý, cân đối, gọn và mạnh, có kỷ luật chặt chẽ, có trình độ sẵn sàng chiến đấu và sức chiến đấu cao” [4].

Sau 5 năm thực hiện đường lối đổi mới, tư duy lý luận của Đảng ta về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc có nhiều đổi mới, phát triển. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, được Đại hội VII (1991) thông qua, xác định: “Nhiệm vụ của quốc phòng - an ninh là bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, lãnh thổ toàn vẹn của Tổ quốc, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, sự ổn định chính trị, trật tự và an toàn xã hội, quyền làm chủ của nhân dân, làm thất bại mọi âm mưu và hành động của các thế lực đế quốc, phản động phá hoại sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta” [5]. Mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội được xác định: “Xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, từng bước hiện đại, tinh nhuệ, với cơ cấu tổ chức và quân số hợp lý; nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu” [6]. Như vậy, từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng, cùng với những đổi mới về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, tư duy mới của Đảng về mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng quân đội đã được xác định rõ hơn, đó là: xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, từng bước hiện đại, tinh nhuệ.

Sau 10 năm thực hiện đường lối đổi mới toàn diện đất nước, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII (1996) của Đảng xác định: đất nước ta đã vượt qua giai đoạn thử thách gay go; công cuộc đổi mới đã thu được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa rất quan trọng, đưa đất nước bước vào thời kỳ mới, thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đảng ta tiếp tục đổi mới tư duy lý luận, nhận thức về mục tiêu bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa và nhiệm vụ quân sự, quốc phòng. Đảng ta xác định mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội là: “Củng cố quốc phòng, giữ vững an ninh quốc gia là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước và của toàn quân, toàn dân. Phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị để tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh; xây dựng lực lượng quân đội và công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” [7]. Từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, tư duy về mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại trở thành chủ trương nhất quán của Đảng ta trong lãnh đạo công tác quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.

2. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội, bảo đảm tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội trong đổi mới công tác quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

Cơ chế lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với QĐND Việt Nam là cách thức tổ chức sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội, được thể hiện bằng hệ thống các nguyên tắc và phù hợp với hệ thống các nguyên tắc đó là hệ thống tổ chức từ cơ sở đến Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, nhằm bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội.

Thực tế chỉ ra rằng, từ khi Quân đội ta được thành lập đến nay, cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội được xác lập và luôn được bổ sung, hoàn thiện, đáp ứng với sự phát triển chức năng, nhiệm vụ, tổ chức, biên chế của quân đội trong từng giai đoạn, thời kỳ lịch sử. Nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội và củng cố sự nghiệp quốc phòng, tại các kỳ Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ VI, VII, VIII và lần thứ IX, Đảng ta đã tổng kết, bổ sung, hoàn chỉnh những vấn đề lớn về quan điểm, nguyên tắc lãnh đạo, cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội và sự nghiệp quốc phòng, trở thành những quan điểm, chủ trương nhất quán, được ghi ở chương VI Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam.

Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng đề ra phương hướng tăng cường quốc phòng và an ninh, xác định: “Bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa là bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và nền văn hóa; bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ sự nghiệp đổi mới và lợi ích quốc gia, dân tộc” [8]. Ngày 12/7/2003, Hội nghị lần thứ Tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX đã ra Nghị quyết “Về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”. Trong Nghị quyết này, Đảng ta đã bổ sung, phát triển 6 mục tiêu cơ bản và các quan điểm, chủ trương lớn về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, xây dựng quân đội, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới. Nghị quyết xác định “Phải tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với sự nghiệp quốc phòng, an ninh và lực lượng vũ trang nhân dân ở các cấp, các ngành”.

Thực hiện chủ trương trên, ngày 20/7/2005, Bộ Chính trị khóa IX ban hành Nghị quyết số 51-NQ/TW “Về tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam”. Đây là chủ trương lớn có ý nghĩa chiến lược đối với sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng Quân đội của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Các nguyên tắc, cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với QĐND Việt Nam được xác lập, bổ sung và thực hiện bằng hệ thống tổ chức đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến cơ sở, bảo đảm cho Đảng thường xuyên nắm chắc Quân đội; góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy, tổ chức đảng trong Đảng bộ Quân đội, nâng cao hiệu lực công tác đảng, công tác chính trị; bảo đảm cho Quân đội tuyệt đối phục tùng sự lãnh đạo của Đảng, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước, nhân dân, với chế độ xã hội chủ nghĩa.

3. Xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị là cơ sở, nền tảng vững chắc để giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội trong đổi mới công tác quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

Đảng ta khẳng định sức mạnh của Quân đội là sức mạnh tổng hợp, gồm nhiều yếu tố có quan hệ chặt chẽ với nhau, đó là các yếu tố: chính trị, tinh thần, tổ chức, trang bị kỹ thuật, trình độ kỹ thuật, chiến thuật, trình độ khoa học, nghệ thuật quân sự... Tất cả các yếu tố ấy đều được phát huy đầy đủ, toàn diện và đồng bộ; song nhân tố chính trị, tinh thần - sự giác ngộ mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, lòng trung thành, bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của cán bộ, chiến sĩ là quan trọng nhất. Vì lẽ đó, trong bất cứ điều kiện, hoàn cảnh nào đều phải coi trọng và đặc biệt quan tâm xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội. Nhờ đó, giữ vững sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội, củng cố tính nhân dân, tính dân tộc và bản chất cách mạng của quân đội; bảo đảm cho Quân đội luôn thấu triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc đường lối chính trị, quân sự của Đảng; cán bộ, chiến sĩ có giác ngộ chính trị, mục tiêu, lý tưởng cách mạng, trung thành với Tổ quốc, với Đảng, với Nhà nước và nhân dân, một lòng một dạ phục vụ lợi ích của giai cấp và dân tộc, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Thực tiễn hơn 70 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam đã chứng minh rằng, việc coi trọng xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị luôn là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa quyết định mọi thắng lợi của Quân đội ta. Nội dung xây dựng Quân đội về chính trị có sự phát triển phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng giai đoạn cách mạng. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp và kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, chính trị của Quân đội nhân dân Việt Nam được thể hiện rõ trong thực hiện nhiệm vụ đánh giặc, giải phóng dân tộc; chống quan điểm cơ hội, xét lại, hữu khuynh; đồng thời, kết hợp đúng đắn lợi ích quốc gia - dân tộc với thực hiện nghĩa vụ quốc tế cao cả.

Trong thời kỳ đổi mới đất nước, QĐND Việt Nam luôn xứng đáng là lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ Tổ quốc; đã hoàn thành xuất sắc chức năng, nhiệm vụ là đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất. Dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, Quân đội ta luôn kiên định, vững vàng về chính trị, không ngừng phát huy bản chất truyền thống tốt đẹp, nâng cao sức mạnh chiến đấu; đã và đang chứng minh một cách thuyết phục sự tất yếu khách quan về vai trò lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với QĐND Việt Nam.

Sự nghiệp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình kỳ mới đang đòi hỏi phải tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với QĐND Việt Nam, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn quân và toàn dân, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ “Xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại… vững mạnh về chính trị, nâng cao chất lượng tổng hợp sức mạnh chiến đấu, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân” [9].

[1] - Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới (Đại hội VI, VII, VII, IX), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2005, tr. 38.

[2] - Sđd, tr. 38.

[3] - Sđd, tr. 38.

[4] - Sđd, tr. 38 - 39.

[5] - Sđd, tr. 325.

[6] - Sđd, tr. 291.

[7] - Sđd, tr. 501 - 502.

[8] - Sđd, tr. 661 - 662.

[9] - Sđd, tr. 661 - 662.

Thượng tướng Lương Cường, Bí thư TW Đảng, Ủy viên Thường vụ QUTƯ, Chủ nhiệm TCCT QĐND Việt Nam