Xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị và những vấn đề đặt ra hiện nay

(Bqp.vn) - Xây dựng Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam vững mạnh về chính trị làm cơ sở để xây dựng về mọi mặt, nâng cao chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu là một nguyên tắc cơ bản, quan trọng hàng đầu, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong quá trình xây dựng quân đội cách mạng của Đảng, nhằm làm cho quân đội luôn là công cụ bạo lực sắc bén, lực lượng chính trị tuyệt đối trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân; giữ vững và phát huy bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc; luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Thượng tướng Ngô Xuân Lịch, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam động viên thanh niên tỉnh Hưng Yên lên đường nhập ngũ, xây dựng quân đội. (ảnh: QĐND)

Xây dựng QĐND Việt Nam vững mạnh về chính trị là xác lập vững chắc chính trị của Đảng trong quân đội, với nội dung cốt lõi là xây dựng bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội; xác lập hệ tư tưởng Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng trong quân đội; xây dựng các mối quan hệ chính trị - xã hội theo lập trường giai cấp công nhân cho quân đội; là bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng với quân đội; tiến hành công tác đảng, công tác chính trị trong quân đội, xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ theo quan điểm của Đảng trong quân đội …

Lịch sử 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của QĐND Việt Nam cho thấy, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị luôn là một hoạt động cơ bản, cấp thiết và xuyên suốt của quân đội. Một trong những thành công lớn nhất của Đảng ta là trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng đã tập hợp được đông đảo con em của các tầng lớp nhân dân lao động, chủ yếu là nông dân có tinh thần yêu nước, căm thù giặc sâu sắc tin theo Đảng, tự giác cầm súng đi theo Đảng và chiến đấu vì Đảng, vì Dân; giáo dục, tổ chức, rèn luyện họ trở thành những người chủ của một quân đội mang bản chất của giai cấp công nhân có tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc; một quân đội bách chiến, bách thắng luôn “trung với Đảng, hiếu với dân, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”, xứng đáng với danh hiệu cao quý “Bộ đội Cụ Hồ” mà nhân dân đã tin yêu trao tặng.

Tuy nhiên, nhìn lại những năm qua, bên cạnh những thành tựu to lớn đã đạt được thì việc xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị vẫn còn bộc lộ những hạn chế nhất định về nhận thức, trách nhiệm; thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ; chất lượng hoạt động của các tổ chức quần chúng; trình độ lý luận, đạo đức và lối sống, phong cách công tác của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên…

Huấn luyện chiến sĩ mới ở Quân khu 5. (ảnh: Quốc Phòng)

Trong tình hình hiện nay, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị đang đứng trước nhiều vấn đề mới cả về thời cơ và thách thức. Trên thế giới, cuộc đấu tranh dân tộc và đấu tranh giai cấp vẫn tiếp tục diễn ra hết sức gay gắt, quyết liệt; xung đột vũ trang, dân tộc, tôn giáo, chạy đua vũ trang, can thiệp, lật đổ, khủng bố vẫn xảy ra ở nhiều nơi; những tranh chấp về chủ quyền trên biển giữa một số quốc gia vẫn xảy ra; sự thỏa hiệp, đối đầu và tranh giành ảnh hưởng của các nước lớn trong khu vực… đã và đang đặt ra cho chúng ta nhiều thách thức mới.

Ở trong nước, các thế lực thù địch tiếp tục thực hiện âm mưu “diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ, sử dụng các chiêu bài “dân chủ”, “nhân quyền” hòng làm thay đổi chế độ chính trị ở nước ta với những thủ đoạn hết sức tinh vi, thâm độc, nhất là trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng. Đối với quân đội, chúng thực hiện âm mưu “phi chính trị hoá” quân đội, từng bước làm cho cán bộ, chiến sĩ ta mơ hồ, mất cảnh giác, xa rời mục tiêu, lý tưởng, dẫn đến suy giảm sức mạnh chiến đấu.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, công cuộc đổi mới của đất nước ta đã thu được những thành tựu hết sức to lớn, quan trọng, tạo nên thế và lực mới để tăng cường, nâng cao tiềm lực quốc phòng. Song mặt trái của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế cùng sự chống phá của các thế lực thù địch với cách mạng nước ta đã và đang tác động sâu sắc, toàn diện đối với quá trình phát triển của đất nước nói chung, của quân đội nói riêng, ảnh hưởng đến việc xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị và sẽ là nguy cơ tiềm ẩn đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.

Từ thực trạng trên, yêu cầu thực hiện Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đang đòi hỏi bức thiết phải tăng cường xây dựng quân đội vững mạnh về mọi mặt, đủ mạnh để bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống. Nhất là khi quân đội ta đang tiến lên chính quy, hiện đại thì yêu cầu xây dựng quân đội về chính trị, bảo đảm cho quân đội ta tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân, luôn vững vàng, sắc sảo về chính trị, thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ. Để đáp ứng đòi hỏi đó, chúng ta cần tập trung thực hiện tốt một số việc trọng tâm sau:

Một là, phải luôn giữ vững và tăng cường thực chất sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội

Sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội là nguyên tắc bất di bất dịch vô cùng hệ trọng có ý nghĩa sinh tử của quân đội và của đất nước. Ngay từ khi Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân mới thành lập, Bác Hồ đã chỉ thị lập Chi bộ Đảng để lãnh đạo Đội quân chủ lực đầu tiên của quân đội và sau đó thành lập các tổ chức đảng theo hệ thống dọc từ cơ sở đến Quân ủy Trung ương để lãnh đạo quân đội. Trải qua thực tiễn 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành cho thấy, Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã luôn củng cố, giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng với quân đội. Dù trong bất cứ hoàn cảnh, điều kiện thế nào, kể cả khi Đảng ta rút vào hoạt động bí mật, thì nguyên tắc Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội vẫn luôn được thực hiện. Đảng lãnh đạo quân đội trên cả ba mặt: chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đảng truyền bá chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm của Đảng vào trong quân đội, làm cho quân đội giác ngộ, thấm nhuần hệ tư tưởng của Đảng và mục tiêu lý tưởng chiến đấu. Đảng định ra đường lối, nguyên tắc tổ chức, xác định nhiệm vụ chính trị, mục tiêu chiến đấu của quân đội, quyết định cơ cấu tổ chức, biên chế của quân đội. Đảng trực tiếp lãnh đạo, kiểm tra quân đội quán triệt và tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng. Đảng cử những cán bộ ưu tú nhất của Đảng vào quân đội, thay mặt Đảng trực tiếp lãnh đạo, chỉ huy quân đội, bảo đảm cho quân đội ta luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân.

Để tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội, đòi hỏi cấp ủy, chỉ huy các cấp trong quân đội phải kiên định chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thường xuyên nắm vững, quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm, chủ trương, của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; tình hình và nhiệm vụ xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng… để tổ chức thực hiện và huy động được nhiều lực lượng, cả hệ thống chính trị tham gia xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị. Thường xuyên hướng mọi hoạt động xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị vào mục đích giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội. Đẩy mạnh nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn để không ngừng hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, bảo đảm cho quân đội là của dân, do dân, vì dân; mọi hoạt động xây dựng, huấn luyện, chiến đấu của quân đội theo đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước... để trong bất cứ điều kiện, hoàn cảnh nào thì quân đội luôn có tinh thần giác ngộ chính trị cao, thống nhất về mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; mưu trí, dũng cảm, thông minh, sáng tạo trong đấu tranh vũ trang và phi vũ trang, trong ứng phó có hiệu quả với các tình huống, có cách đánh phù hợp với điều kiện và nghệ thuật quân sự Việt Nam, chiến đấu và chiến thắng mọi kẻ thù kể cả phương thức truyền thống và phi truyền thống.

Hai là, gắn xây dựng cấp ủy với xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì trong quân đội

Cấp uỷ là cơ quan lãnh đạo giữa hai kỳ đại hội, là hạt nhân lãnh đạo, trung tâm đoàn kết của đảng bộ, chi bộ; là nơi trực tiếp quản lý, giáo dục, rèn luyện; nơi phân công, kiểm tra công tác và đánh giá kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ của cán bộ chủ trì, cấp ủy viên. Đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ trì là lực lượng nòng cốt, giữ vai trò quyết định trong tổ chức thực hiện đường lối, nghị quyết của Đảng. Việc gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng cấp ủy với xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì là một nội dung hết sức quan trọng để đảm bảo quân đội vững mạnh về chính trị.

Để gắn kết xây dựng cấp ủy với xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì, phải thực hiện nghiêm nguyên tắc các tổ chức đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt các hoạt động của đơn vị, cơ chế Đảng lãnh đạo quân đội; các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng, nguyên tắc “Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ”. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy từ xây dựng quy chế, cụ thể hóa nội dung tiêu chí, quy trình tổ chức đánh giá chất lượng cấp ủy, cấp ủy viên và đánh giá cán bộ đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất; gắn quy hoạch, quản lý, đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm, đề bạt cán bộ chủ trì với chuẩn bị nhân sự cấp ủy viên, bí thư, phó bí thư, kiện toàn cấp ủy các cấp. Kiên quyết chấm dứt tình trạng chạy chức, chạy quyền; loại bỏ những cán bộ tham nhũng, vun vén cá nhân, cơ hội cục bộ ra khỏi đội ngũ cán bộ lãnh đạo và chủ trì các cấp.

Ba là, kiên quyết đấu tranh chống âm mưu “phi chính trị hoá” quân đội của các thế lực thù địch

Trong lịch sử phát triển của xã hội loài người từ khi có giai cấp, quân đội được tổ chức ra là nhằm bảo vệ chế độ chính trị và lợi ích của giai cấp cầm quyền. Về bản chất, quân đội bao giờ cũng là công cụ bạo lực của một giai cấp, nhà nước, không có quân đội “trung lập”, “đứng ngoài chính trị”. Thoát khỏi sự lãnh đạo của giai cấp cầm quyền, thì quân đội sẽ mất phương hướng chiến đấu và bị vô hiệu hóa. Thực tiễn những năm 90 của thế kỷ XX đã cho thấy, do Quân đội Liên Xô trước đây do rơi vào cái “bẫy” “phi chính trị hóa” của các thế lực thù địch, đã tự rời xa nguyên tắc xây dựng quân đội về chính trị, xóa bỏ cơ chế Đảng Bôn-sê-vích lãnh đạo quân đội, nên không còn là lực lượng chính trị, công cụ bạo lực sắc bén, tin cậy của Đảng Cộng sản và Nhà nước Liên Xô nữa. Đây là một trong những nguyên nhân rất quan trọng làm cho Liên bang Xô-viết tan rã.

Ở Việt Nam, từ khi quân đội ta ra đời đến nay, đặc biệt là từ cuối những năm 80 của thế kỷ XX, chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động luôn thực hiện âm mưu “phi chính trị hóa” quân đội, đây là một thủ đoạn trong chiến lược “diễn biến hòa bình” nhằm loại bỏ sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, làm cho quân đội từng bước bị vô hiệu hóa, không còn là công cụ bạo lực của Đảng, Nhà nước xã hội chủ nghĩa và nhân dân.

Bởi vậy, hơn lúc nào hết, chúng ta phải tăng cường tuyên truyền, giáo dục làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ nâng cao tinh thần cảnh giác, nhận thức đúng tính tất yếu của việc xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị trong tình hình mới và thấy rõ bản chất, mục đích thực của âm mưu, thủ đoạn “phi chính trị hóa” quân đội của các thế lực thù địch để có phương thức đấu tranh hiệu quả. Mọi cán bộ, chiến sĩ quân đội phải thấy rõ, trong bất kỳ điều kiện, hoàn cảnh nào, QĐND Việt Nam đều phải đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là điều kiện tiên quyết bảo đảm để quân đội luôn vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng và nhân dân, luôn là chỗ dựa và niềm tin của chế độ xã hội chủ nghĩa, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì sự ấm no, hạnh phúc của nhân dân.

Bốn là, tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt Nghị quyết 51-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX)

Ngày 20/7/2005, Bộ Chính trị (khóa IX) của Đảng ta đã ra Nghị quyết 51-NQ/TW về “Tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong QĐND Việt Nam” (Nghị quyết 51). Nghị quyết ra đời có ý nghĩa lịch sử, là kết quả của việc tổng kết sâu sắc thực tiễn 20 năm thực hiện Nghị quyết 27-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa V); đánh dấu bước tiến trong đổi mới tư duy lãnh đạo và đáp ứng yêu cầu không ngừng giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo “tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt” của Đảng đối với quân đội, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị trong giai đoạn mới của cách mạng, bảo đảm trong bất kỳ điều kiện, hoàn cảnh nào quân đội cũng tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và nhân dân, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 51 của Bộ Chính trị trong thời gian tới, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân cần phải tiếp tục quán triệt, tuyên truyền, học tập nhằm tạo chuyển biến vững chắc về nhận thức trong thực hiện Nghị quyết 51. Chú trọng nâng cao giác ngộ chính trị, tinh thần đoàn kết, gương mẫu, ý thức trách nhiệm của người chỉ huy và chính ủy, chính trị viên trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ và giải quyết các mối quan hệ công tác; kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những biểu hiện lệch lạc, xử lý nghiêm các sai phạm gây cản trở việc thực hiện Nghị quyết 51. Cơ quan chính trị cần phát huy tốt vai trò là cơ quan thường trực, giúp cấp ủy, người chỉ huy, chính ủy, chính trị viên chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra việc tổ chức thực hiện Nghị quyết 51 và Nghị quyết 513 đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị và xây dựng quân đội trong tình hình mới.

Năm là, tiếp tục thực hiện tốt chính sách xã hội đối với quân đội, gia đình quân nhân, người có công với cách mạng

Chính sách xã hội đối với quân đội, gia đình quân nhân, người có công với cách mạng đóng vai trò quan trọng, to lớn trong xây dựng, tổ chức quân đội vững mạnh. Thực hiện tốt chính sách xã hội đối với quân đội, gia đình quân nhân, người có công với cách mạng là cơ sở quan trọng góp phần xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Trong những năm qua, cùng với sự phát triển về kinh tế - xã hội của đất nước, Đảng, Nhà nước, quân đội cũng như các địa phương, bộ, ban, ngành trên cả nước đã giành nhiều nguồn lực để chăm lo chính sách xã hội đối với quân đội, gia đình quân nhân, người có công với cách mạng. Đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội và gia đình quân nhân ngày càng được cải thiện; chính sách đãi ngộ đối với những cựu chiến binh, người có công và thân nhân người có công với cách mạng từng bước được thực hiện và ngày càng mở rộng… Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, chính sách xã hội đối với quân đội, gia đình quân nhân, người có công với cách mạng còn bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập.

Để thực hiện tốt chính sách xã hội đối với quân đội, gia đình quân nhân, người có công với cách mạng, chúng ta cần phải đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, các tổ chức, lực lượng trong hoàn thiện chính sách xã hội đối với quân đội, gia đình quân nhân, người có công với cách mạng. Tiếp tục sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các chính sách xã hội cơ bản đối với quân đội; kết hợp đề xuất các chính sách đặc thù có tính đột phá đối với các đối tượng làm nhiệm vụ mới có yêu cầu cao, lực lượng làm nhiệm vụ ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển đảo. Ngoài ra, từng bước nghiên cứu, đề xuất chính sách có tính đột phá, góp phần thu hút, trọng dụng người tài, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ trong quân đội. Nghiên cứu hoàn thiện chính sách xã hội đối với gia đình quân nhân tại ngũ. Đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ và tiếp tục nghiên cứu, đổi mới chính sách về nhà ở đối với gia đình quân nhân. Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho thân nhân quân nhân… Từng bước đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả quản lý nhà nước về chính sách xã hội đối với quân đội và gia đình quân nhân. Trên cơ sở tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng cần phát huy vai trò trách nhiệm của lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong việc đổi mới nâng cao chất lượng hiệu quả quản lý nhà nước về chính sách xã hội trong quân đội.

Như vậy, xây dựng QĐND Việt Nam vững mạnh về chính trị là một đòi hỏi khách quan và cần phải được thực hiện một cách kiên quyết, đồng bộ và sáng tạo trong bối cảnh mới nhằm bảo đảm cho quân đội thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân, cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh.

Trung tướng Phạm Hồng Thanh, nguyên Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam